Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bilimsel kuralların psikoterapi süreçlerine uygulanmasıyla, psikoloji alanındaki bulgularla ortaya atılmış güncel bir psikoterapi yöntemidir.
Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?
BDT’nin önerdiği tedavi yöntemleri, kanıta dayalı araştırma yöntemleri ile günümüzde birçok ruhsal rahatsızlıkta etkili olduğu gösterilmiştir. BDT uygulamaları yapılandırılmıştır. Terapiye gelen kişinin gündemindeki meseleler görüşmenin merkezindedir. Süre sınırlıdır ve sorun çözme nihai hedeftir. Güncel meselelere dair sorun çözme yetenekleri artırılır bu yetenekler birtakım beceriler olarak bütün yaşamında kullanılmak üzere öğrenilir. Bu beceriler işlevsiz (verimsiz, enerji alan vs…) düşüncelere farkındalık, uzun vadede işe yaramayan, hayatı zorlaştıran katı kuralların değiştirilmesi ve bunun sonucunda davranış değişikliğinin yerleşmesi hedeflenir.
Bilişsel Davranışçı Terapinin Amaçları Nedir?
Bilişsel davranışçı terapinin amaçları kısaca hatalı işlenmiş bilgilerin belirlenmesi ve bu bilgilerin değiştirilmesi ile birlikte psikolojik problemlerin tedavi edilmesidir. BDT’ye göre “olayları olduğu gibi değil, bizde olanlarla görürüz”. Örneğin bu yağmurlu, kapalı bir havayı düşünün… Bu havaya kafasını kaldırıp bakıp “çok güzel, su kıtlığı yaşanmayacak, tarım arazileri verimli olacak” diye düşündüğünü varsayalım, bu kişi kendisini umutlu, mutlu hissedecektir. Bir diğer kişinin ise “off ya dışarı çıkamayacağım, yağmurdan nefret ediyorum!” şeklinde düşünce geçmişse bu kişi de kendisini karamsar ve isteksiz hissedecektir. Kafasını kaldırıp gökyüzüne bakan her insan kendince bir yorum yapar… Sonuç olarak bunu takip eden duygu ve davranış bundan etkilenir… Biz insanların duygusal ve davranışsal tepkileri direk dış çevre şartlarından değil aslında durumla ilgili yorumlarından şekillenir. BDT verimsiz, uzun vadede işe yaramayan düşüncelerini saptamalarını ve bu düşüncelerin ne kadar gerçekçi ve işlevsel olduğunu incelemelerine yardımcı olur. Bundan sonra bu düşüncelerle ilişkisini değiştirmeyi öğrenip süreçte kişi kendini daha iyi hisseder.
Bilişsel Davranışçı Terapi Etkili Bir Yöntem midir?
Bilişsel davranışçı terapi etkili bir yöntemi midir sorusu pek çok danışan adayı tarafından sorgulanmaktadır. Başlangıçta BDT için terapi hedefleri belirlenir. Terapistiyle birlikte bu yolda hareket edilmesi sağlanır. Süreçte aksamalar olabilir, bu aksamaları terapist kibarca danışana fark ettirir ve tekrar yanı alışkanlıklar kazanmak üzere deneyimlemeye devam edilir. Seanslarda bazı formlar ve ölçekler kullanılır. Bu şekilde içsel süreçlerin nesnel bir ölçümü sağlanır. Bu değişimin kayıt altına alınması için önemlidir. Seanslar ilerledikçe bir önceki seanslara dair geri bildirim, seans anında gündeme yönelik müdahaleler, bir sonraki hafta için ödev planları yapılır.
Bilişsel Davranışçı Terapi Ne Kadar Sürer?
Terapi süresine terapistiyle beraber karar verilir. İlk birkaç seans tanışma, güven ilişkisi, terapist ile ortak dili kullanabilmek için terimleri anlamayla geçer… Sonrasında terapistlerin bu rahatsızlık için ortalama ne kadar süre gerekeceği hakkında az da olsa fikri olur. Belli bir standart olmamakla beraber 10-15 seans hatta daha uzun sürebilir. Seanslar arası aralık süresi haftalık olarak planlanır, süreç ilerledikçe seanslar arası açılır. Gereğinde tekrar seanslar arası yakınlaştırılabilir. Terapi hedeflerine ulaşmak nihai hedeftir.
Bilişsel Davranışçı Terapide Uygulanan Teknikler Nelerdir?
BDT ile psikiyatrik ilaçların birlikte kullanılması pek tabi mümkündür. BDT ilaçların uyumu artırmaktadır, ayrıca ilaçlar BDT sürecini kolaylaştırabilir. Psikoterapistinizle beraber bu sürece karar verebilirsiniz. BDT en etkin şekilde faydalanabilmek için seanslara düzenli katılmak, seans aralarında bir önceki seans üzerinde düşünmek, terapistiyle beraber karar verilen ödevleri uygulamak önemlidir. Belki bu uygulamalarda başarılı olmak ya da yapamamak ama tüm süreci sesli veya yazılı kayıt altına almak, belki bu ödevlerle ilişkinizi terapistinizle konuşmak önerilebilir. Bilişsel terapiyi anlatmak için gündelik pratiğimde sık kullandığım bir benzetmeyi burada paylaşmak isterim. “Gözlükleriniz dünyayı nasıl gördüğünüzü etkiler. Şayet tozlu ise biraz silmek iyi gelebilir. Şayet silmek işe yaramaz ise göz muayenesi olup gözlük numaranızı değiştirmek işinize yarayabilir. Bunlar hep işe yarar stratejilerdir. Fakat gözlüğü unutup (ki genelde gerçekten gözlük unutulur burun üstünde…) gördüklerinde ve değiştiremez olduklarında tozu ararsan, bu tutum çözüm için, doğru bir sıralamanın atlanmış bir yaklaşımı olur… Asıl beklenen bugün buraya seansa gelerek kendinde bir “aksama” olduğu yaklaşımında amacımız ufak bir gözlük ayarı yapmaktır. Unutma ki sen ve ben bu oda da oturarak dış çevreni “düzeltemeyiz” fakat sende iç dünyanda olanları daha işine yarar bir şekilde düzenlemeyi deneyebiliriz, ne dersin?” Genelde çoğu danışanım (istisnalar kaideyi bozmaz…) bu örneklemeden sonra artık nasıl bir yol izleyeceğimizi kavrar. Hepimizi farklı yapan şey, hepimizin farklı farklı hayatı kavradığımız, işlerimizi kolaylaştıran hızlı kategorize edilmiş, etiketlenmiş, katı kurallarımız ile yaşamı deneyimlemeye çalışmamızdır. Bazılarımızda bu kurallar, tanımlar çok katı, bazılarımızda çok gevşek olabilir. Bizleri aynı duruma farklı davranmaya yönlendirende tüm bu zihinsel süreçlerin işleyiş şeklidir. BDT ile bunlar ele alınır. Elekten geçirilir. İşe yarayan-yaramayan olarak ayrıştırılır. İşe yarayanların daha sık kullanılması sağlanır. İşe yaramayanların ise değiştirilmesi… Her türlü dışsal zorlukta odak artık değiştirilmez olanda değil, zihnin ürettiği düşüncelerle, duygularla olan ilişkisindedir. Bir sorun çözme makinesi olarak zihnimiz kendi esnemez kural, kavramları ile bakarken, uygulanan tekniklerle danışanın hayata dair daha esnek olması daha verimli olanı tercih etmesi sağlanır.
İzmir Bilişsel Davranışçı Tedavisi
İzmir bilişsel davranışçı tedavisi hakkında detaylar için ve tedavi sürecine başvurmak için 0 506 292 21 41 numaralı telefonu arayabilirsiniz.
